11. yy’da Anadolu’ya gelen Oğuz boyları Arasında önemli bir yere sahip olan Avşar’ın birçok cemaatinden biride ÖKSÜZLÜ TÜRKMEN CEMAATİDİR. “Öksüz” sözcüğü, Türkçe “ök” kökünden türemiştir. Ök sözcüğü “bağ, ip” anlamlarına gelir. Zamanla anlam genişlemesine uğrayarak önce göbek bağı sonra da anne ve baba (ebeveyn) anlamında da kullanılmaya başlanmıştır. Ök sözcüğü Türkçenin bazı ağızlarında öksüz ile eş anlamlı olarak kullanılır. Cemaatin bu adı almış olması daha önceden obayı sarsacak bir kaybın yaşanmasıyla ilgili olabilir.
Anadolunun her yerine dağılan Öksüzlülerden bir kısmı da İskan politikası nedeniyle Osmanlı tarafından Selanik’e yerleştirilmişlerdir. 16 Yy’da Öksüzlülüler Uşak ve çevresinde oldukça önemli bir yörük topluluğudur. Dönemin kaynaklarında büyük bir Avşar oymağı olarak geçmektedir. Bu oymak 5 obaya ayrılmıştı. Bunlardan Öksüzler Avşarı 102 vergi nüfusla en büyük obaydı (diğerleri Hoca Fakihli, Musacalı, Afşar ve Afşar). Aynı yüzyılda Tarsus yöresinde de Öksüzlü cemaati bulunmaktadır. Kaplancı taifesine tabi olan Öksüzlüler, 1519’da 19 hane, 1526’da 27, 1536’da 45, 1543’te 47, 1572’de 107 hane nüfusa sahipti. Diğer taraftan bu cemaatin bazı bölüklerine Kilis civarında rastlamaktayız. Bölgede eşkıyalık hareketlerinde bulunan Öksüzlerden 18 hane Rakka’ya sürgüne gönderilmiştir. 1729 yılında ise Rakka’ya iskanı emredilen Recepli Avşarını, iskandan vaz geçirip aralarına alan ve eşkıyalık yapan cemaatlerden biri olan Öksüzlülerin, Kıbrıs adasına sürülmesi için ferman çıkarılacaktır.
Kadirli’deki Öksüzlüler ise, Maraş üzerinden Elbistan, Çokak, Geben, Kösepınarı, Tarsus, Karataş, Kösepınarına gelmişlerdir. Öksüzlünün Kösepınarındaki yerleşim yeri 1865 Fırka-i Islahiyeye kadar İlbistenli, Kösepınarı sınırındaki, Öksüzlü Deresinden başlar, Hasandede, Kalealtı, Kızılönü, İsmailli, Konurönü, Harloluk, Ayı Çukuru, Kandıl, Karahallı, Mağara önü, Cilpirti, Körpınar, Zincilip, Manğaf, Yemşenli, Ericek, Karapınar, Kepekli Oluk, Çakırca, Armutcuk, Helgincik, Gümüşoluk, Elmalı Kayseri, Sıyrıngaç Mezralarını kapsıyan, Tekeco’nun doğusuna yerleşmişlerdir.
Öksüzlü aşiretini teşkil eden belli başlı aileler ise;
Kıralı Uşağı (Kır Ali Sülalesi) Karapınar Mevkiinde yerleşik,
Gebenli Uşağı Kandil-Karahallı “
Cıvıklı “ Çakırca-Kepenoluk “ (bir kısmı Karataşta)
Koçlu “ Kandil-Ayı Çukuru “
Avcı “ Manğaf “
Yalçınlar “ İsmailli-Konurönü “
Kasımlar “ Mağara Önü-Körpınar “
Ağcakalar “ Ericek “
Esekalar “ (Akçalı Uşağı) Kızılönü-Hasandede “
İspirler “ (Erzurumdan gelip sonradan yerleşme)
Ayrıca Köyde bir kısım Sarız’dan gelme Kocanallı Avşarının Tatarlı oymağına mensup ailelerde bulunmaktadır.
Dr.Tarih/ Etnolog Aytaç BOZKUYU
Töre Araştırma Derneği Başkanı
KAYNAKLAR
Cevdet Türkay, Oymak, aşiret ve Cemaatler
Solak, İbrahim. XVI. Yüzyılda Maraş ve Çevresinde Dulkadirli Türkmenleri
Halaçoğlu, Yusuf. Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650): Türkmen ve Yörük Grupları
Sümer, Faruk (1972). Oğuzlar, Türkmenler : tarihleri, boy teşkilâtı, destanları (İkinci bas.)
Aytaç Bozkuyu, Cumhuriyet Dönemi İskan ve Yerleşme, Yüksek Lisans Tezi
Hasan Eren (1963), “Kıbrıs’ta Türkler ve Türk Dili”, Onuncu Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Ankara, s. 37-50.
oksuzlukoyu.com / Adem Yavuz KIREKER