Akköprü köyü konumu itibariyle birçok Türkmen Cemaatinin kışlayıp göçer olduğu bir yerdir. Özellikle Adana, Kozan, Kadirli ve Ceyhan yollarının kesişim noktasına yakın olması değerini arttırmıştır. 16. yüzyılda Kınık kazasında 75 kadar köy ve ekinlik (mezra) vardı. Bunlardan bazılarının isimlerini verecek olursak: Delükendi, Leçe (öteki adı Karakuyu), Kesük, Depesidelik, Honab, Hasanhacı, Çomak, Akköprü, Hanlu, Meşhedüyük, Viranşehir, Karacaviran, Yarpuz, Balıklağu (Balıklu oğlu). Ekinliklere gelince, bunların da en belli başlıları: Tell-Hamdûn Kalesi, onun yakınında bulunan Gözlükuyu, Çanakçı, Kopran (Tell-Hamdûn civarında), Türki (Yarpuz yakınında) Kale-i Tel-Hamdûn, Meşhedüyüğü, Çanaklu, Kamışlu, İkizkilise gibi yerleşim yerlerinde 763 hanede 236 mücerred, toplam 1047 nefer bulunmaktaydı.
Devlet Kaynaklarımızda 1523 yılı itibaren Avşar Boyunun akraba cemaatleri tarafından kullanıldığı anlaşılıyor. Bu Cemaatlerden biri olan Akdağlı Cemaatinin Savcı Haculu oymağı bölgeye ilk gelen Avşar Cemaati olarak görülüyor. Tahminime göre Ak Köprü adınıda bu cemaatten almıştır.
Akköprü çevresinde göçer olan diğer Cemaatler ise şunlardır. Aksak Kocalı, Alişarlu, Arıklar, Ayrahanlu, Beylikoğlu, Boyacı, Cündi, Çakırlar, Darıcı Satı, Kalaycı, Kara Yakuplu, Kazancı, Kemallu, Kırhanlu, Konur Satı, Pusatoğlu, Sarı Fakılı, Sehlik Cemaatleri, Savcı Haculu denilen Büyük bir Cemaatten ayrılmış obalarıdır.[1] Aynı bölgeye zaman zaman Avşar Boyu ile birlikte Eymür, Döğer boylarının da geldiği ancak bunların zamanla Urfa ve Antep taraflarına yerleştiği kayıtlarda mevcuttur.
Akköprü köyüne yerleşen en büyük Avşar oymaklarından biri de 1530 tarihli Tapu-Tahrir defterinde Savcı Hacılı oymağının Sehlik obasıdır. Sehlik obası Feke dağlarında yayladıktan sonra Kozanın kuzeyinde yeralan “Ayıhasanlı”, ve yine Kozanın doğusunda bulunan “Tavşan tepesinde” kışlamışlardır. Bu obanın 25 hanesinden 1090 akça vergi alınmış ve Keşişlik mevkiinde ziraat yapılmıştır. Obanın bir kısmı ise ana gövdeden ayrılarak İncirliviran ve Pinili mevkiinde ziraat yapmışlardır.[2]
Sehlik Avşar obası ile ilgili bilgiler 1572 yılı tahririyle sona erer. Bu tarihte İskele mezrasında ziraat yaptıkları anlaşılmaktadır. Sehlik oymağı üyeleri yaylak kışlak hayatını 3 asır aynı coğrafyada sürdürmüş ve günümüzde de aynı soyadla oymağın ulema ailesi devam ettirmektedir.
Milli Mücadele yıllarına ait hem Cumhuriyet Arşivi Hemde Genelkurmay Başkanlığı arşivinde Kozan Dağlarında Kuva-i Milliye teşkitaının başkanlığını yapmış Sehlikzade Hasan Efendi’nin adı geçmektedir. Hatta Sehlikzade Çiftliğin kurtuluşumuzda hayati bir önemi vardır. Bu çiftliğin zaman zaman Fransız ve Ermeniler tarafından baskına uğradığı da bilgiler arasında yer almakla birlikte 1914-1918 yılları arasında yaşanan 1. Dünya Savaşında Hicaz-Yemen ve Filistin Suriye Cephelerine gidecek erzağın bir kısmının bu çiftlikte depolandığı bilinmektedir. [3]
Dr.Tarih/ Etnolog Aytaç BOZKUYU
Töre Araştırma Derneği Başkanı
KAYNAKLAR
[1]Halaçoğlu Yusuf, TÜRKİYE’NİN SOSYAL VE KÜL TÜREL TARİHİ PROJESİ, ”Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar, s 2-2547
[2]Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Devlet Arşivleri, Tapu- Tahrir Defteri 1530
[3]Cumhuriyet Tarihi Arşivi / ATESE Arşivi, Kurtuluş Savaşı
